Nga Pano Soko
Një ndër problemet kryesore që kanë sot investitorët dhe biznesi në Shqipëri është ndryshimi i shpeshtë i taksave. Nëse duam që vendi ynë të kthehet në një atraksion për njerëz që duan të investojnë (të huaj apo shqiptarë) duhet patjetër të zgjidhim këtë problem.
Ne duhet të përcaktojmë një gamë taksash, ato kryesoret, për të cilat do të ketë një moratorium prej ndoshta 15 apo 20 vjet. Pas një debati të madh mes aktorësh kryesorë, shteti, biznesi, ekspertë, profesionistë, qytetarë, të përcaktohet kush do të jenë taksat kryesore që nuk do të ndryshojnë për 15 vjet, kush do të jetë modeli fiskal i ndjekur, progresiv apo i sheshtë, dhe sa do të jetë masa e këtyre taksave për periudhën e moratoriumit.
Personalisht unë jam partizan i një moratoriumi të plotë taksash. Pra që të gjitha taksat të vendosen një herë e mirë sa dhe si do të jenë dhe të mos ndryshojnë më për të paktën 15 vjet. Dhe këtu fus brenda taksa kombëtare dhe lokale (por jo tarifat).
E dyta, jam partizan i një modeli sa më të thjeshtë taksimi. Mundësisht taksat të jenë aq të thjeshta saqë të kuptohen dhe nga ata që nuk kanë shkollë. Për shembull, në çdo 10 lek që fitohet në RSH, 1 lek shkon si taksë. Pavarësisht se këto 10 lekë janë fituar nga paga, nga fitimi i biznesit, nga dhënia me qera apo shitja e një prone, apo nga interesat e një depozite bankare, ato kanë të njëjtin trajtim fiskal – 1 lek duhet të jetë taksë mbi të ardhurën.
E treta, masa e taksave duhet të jetë e tillë që edhe të mundësojë shtetin të kryejë shërbimet e tij, por edhe të ndihmojë ekonomine, bizneset dhe qytetarët të performojnë lirisht.
Qeveritë luajnë me nivelin e taksave kur dështojnë të administrojnë të ardhurat. Nuk u rrit ekonomia – e thjeshtë, i fut një rritje taksash dhe je në rregull. Kjo metodë duhet marri fund. Nuk u rrit ekonomia – ose jep dorëheqjen ose menaxhoje buxhetin me ato taksa që janë, ashtu siç janë. Nuk duhet kaluar dështimi i qeverisë mbi supin e qytetarit.