Një histori trishtë për kë e dëgjon për herë të parë, por me gjasa rutinë për kë punon apo drejton shkolla 9-vjeçare publike në mbarë Shqipërinë, sidomos për kë administron bibliotekat në këto shkolla, çështja e mungesës së teksteve të nevojshme për leximet jashtëklase, të cilat presupozohet të ndërtojnë në këto grupmosha, perspektivën e një marrëdhënieje të ngushtë me librin dhe leximin, me qëllimin për të rritur e ushqyer kështu ndër vite intelektualët e ardhshëm.
Logjika administrative arsimore dhe ajo qeveritare, ta do që këto biblioteka të përditësohen përvit nga Bashkitë ose nga Ministria e Arsimit, me fonde që u mundësojnë të paktën titujt e përcaktuar nga Ministria e Arsimit si të detyrueshme për lexim jashtklase, ose, me kopje direkte të cilat ministria ua blen drejtpërsëdrejti shtëpive botuese, për t’I shpënë në këto biblioteka. Por një gjë e tillë me sa duket ka vite që nuk ndodh dhe nga sa referojnë mësuesit nëse shkon e i pyet, ato biblioteka nëpër shkolla mund të pasurohen edhe me libra të gjetur në rrugë, dhe vetëm në mënyrë administrative e sipas ligjeve të arsimit jo.
Dëshmi e këtij realiteti të hidhur është qartazi edhe shkolla “Ndoc Mazi” në qendër të Shkodrës, bibliotekën e së cilës pata fatin ta vizitoja pak ditë më parë, teksa botimet “Dituria” më ftuan për të folur për disa nga titujt që ajo kishte botuar për këtë grupmoshë, një angazhim që personalisht e bëj me shumë dëshirë, se jo vetëm flas për librat, por edhe se teksa ndaj me ta subjektet e mesazhet interesante që gjenden nëpër tekste, përftoj nga sytë e të rinjve sigurinë se ata e duan librin e se ia vlen të luftosh ende për të. Qëllimin e plotë të kësaj viziteje të botimeve “Dituria” në këtë shkollë, e mora vesh cazë më vonë e ua rrëfej sa më poshtë, por tanimë le të mbetemi tek biblioteka e shkollës, e cila me varfërinë e saj mbresëlënëse (që të pataks), dëshmon indiferencën e strukturave qeverisëse (lokale e qendrore) ndaj librit dhe afrimit të fëmijëve me të.
Biblioteka jonë është shumë modeste, nuk ka materiale është shumë e varfër, shprehet përgjegjësja e kësaj biblioteke. Ky fondi këtu është me libra mbi 50 vjet të vjetra, ky këtu janë dhurata, ose janë blerë nga vetë nxënësit duke vënë lekë të vogla, nga 20 lekë nga 30 lekë, që ne i përdorim për të blerë libra dhe për të zhvilluar orën e mësimit, kurse ky fondi këtu, janë ato që na kanë falur shtëpitë botuese. Gjithë këto vite që e kam unë, rreth 3-4 vite, sqaron ajo, nuk është sjell asnjë fond për ta pasuruar këtë bibliotekë. Ne nuk kemi forma të tjera përvec dhurimeve, nuk na janë ofruar të tjera forma. Nga bashkia jo, këto katër vitet e fundit sa kam qenë unë, por shpresojmë të ndërgjegjësohen edhe ata, se këta libra janë ushqim për fëmijët. Problemin e leximit ne e zgjidhim duke i drejtuar fëmijët drejt bibliotekës kombëtare, se dhe librat kanë një kosto të caktuar, vazhdon ajo me keqardhje, teksa sqaron se “Gjeniu i vogël”, botuar në 1998-n, është një prej librave që ajo ua sugjeron fëmijëve, ndërkohë titulli më i ri që ajo ka për fëmijtë në bibliotekë, është “Rrethi Magjik” i Suzana Tamaror, botuar në 2001-in, publikuar pra 22 vite të shkuara.
Tituj të rinj, shprehet ajo, janë këta që na sollët ju. Ju e patë gëzimin në sytë e të fëmijve, se si i mirëpritën, interesimin që kishin kur panë titujt e rinj dhe u duk qartë në fytyrat e tyre. Në fytyrat e tyre patë besoj edhe mirënjohjen, dhe dritën e shpresës tek këta fëmijë.
Dhe sytë e fëmijëve që shndritën kur panë librat i pashë edhe vetë.
Surpriza e këndshme që Botimet Dituria kishin përgatitur për fëmijtë e kësaj shkolle, përpos se u prezantoi dy tituj botuar rishtazi “Tri Rrëfenja” të Umberto Eco dhe “Babai im nuk ka më frikë nga të huajtë” të Rafik Schamiit, ishte dhurimi i mbi 140 titujve botuar vitet e fundit, të cilat përfshinin libra për të gjitha grupmoshave të nëntëvjecares, ku spikasnin jo vetëm tekste letrare të autorëve bashkëkohorë, por edhe autorët klasikë si “Odiseja” apo “Iliada”, të cilat janë edhe pjesë e programit shkollor.
Fakt ishte që si mësuesit dhe fëmijët u ngazëllyen nga kjo dhuratë bujare e botimeve Dituria, e cila përpos të tjerave, kishte grumbulluar edhe veshmbathje për të ndihmuar nxënësit e kësaj shkolle, një pjesë e të cilëve zbrisnin në Shkodër prej fshatit Bardhaj, në periferi të qytetit, një udhë që mban rreth 45 minuta në këmbë, e për të cilët mësuesit po përpiqeshin të mblidhnin fonde për t’ju paguar furgonin e shkollës, për hir se Bashkia nuk mundësonte asgjë.
Shqiptarët, qeveria, politikanët, flasin shumë për edukimin e të rinjëve. Le ta nisin së pari nga gjërat e thjeshta sic janë bibliotekat e përditësuara me libra bashkëkohorë, e me autobusë për të mbërritur shkollat, e mandej të flasin për politikat e mëdha, sic është integrimi në Evropë apo shkencëtarët e të ardhmes.
* Albana Nexhipi Lekaj, drejtuese e Metropolpost.al, si dhe përkthyese e shumë titujve për fëmijë e të rritur, mes së cilëve trilogjitë “Olga prej letre” dhe “Fairy Oak”, të autores italiane Elisabetta Gnone.
