Gratë plaken më ngadalë dhe jetojnë më gjatë se meshkujt. Arsyeja? Çdo gjë do të varet nga kromozomi X. Çdo qelizë në trupin e femrës ka dy kopje të kromozomit. Këtë e demonstron edhe studimi i Universitetit të Kalifornisë në San Francisko, i publikuar në Science Advances, i cili e vëzhgoi fenomenin si te minjtë ashtu edhe te njerëzit.
Zbulimi mund të hapë rrugën për trajtimet e ardhshme kundër plakjes së trurit dhe rënies njohëse që ndodh shpesh me rritjen e moshës.
“Gjatë procesit normal të plakjes, truri i grave duket më i ri dhe ka më pak mangësi njohëse sesa burrat,” thonë studiuesit që janë marrë me këtë studim. “Këto rezultate tregojnë se kromozomi X, i heshtur tek femrat, zgjohet më vonë, duke kontribuuar ndoshta në ngadalësimin e rënies njohëse.”
Çaktivizimi i njërës prej dy kopjeve të trashëguara, është një proces normal biologjik, i cili hyn në lojë për të shmangur prodhimin e tepërt të atyre proteinave, udhëzimet e të cilave gjenden në kromozom. Megjithatë, ndërsa plakemi, disa gjene të pranishme në X-in e fjetur, mund të riaktivizohen.
Për të hetuar këtë mekanizëm, studiuesit filluan me minjtë: duke ekzaminuar 40 mijë qeliza të hipokampusit, një rajon të trurit i përfshirë fuqimisht në të mësuarin, kujtesën dhe përpunimin emocional, ata zbuluan se midis 3% dhe 7% e gjeneve që duhet të fiken, u riaktivizuan. Më pas, rezultati u konfirmua edhe te njerëzit: në këtë rast, përfshihet kryesisht gjeni i quajtur PLP1, i cili drejton prodhimin e një proteine të përfshirë në formimin e veshjeve që rrethojnë neuronet, duke i lejuar ata t’i dërgojnë ato në mënyrë më efektive.
