Talebanët kanë marrë nën kontroll thuajse të gjitha qytetet kryesore afgane, disa prej të cilave madje edhe pa luftë, duke lënë kështu në dorë të qeverisë vetëm kryeqytetin e vendit, Kabulin.
Sipas mediave vendase, së fundmi talebanët kanë marrë pa konflikte Jalalabatin, një prej qyteteve kryesore në perëndim të Afganistanit, e po ashtu edhe bastionin verior të qeverisë Mazar-i-Sharif-in.
Rënia e menjëherëshme e forcave qeveritare, e ka vendosur presidentin afgan Ashraf Ghani-n nën presionin e dorëheqjes, duke e detyruar të zgjedhë mes dorëzmit apo një lufteje për të mbajtur kryeqytetin. Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara kanë nisur të evakuojnë anëtarët e personelit të ambasadës së tyre në Kabul.
Presidenti Biden e mbrojti vendimin e tij për të përshpjetuar tërheqjen e SHBA nga Afganistani, duke pohuar se nuk mund të justifikohej “një prani amerikane pa fund, në mes të një konflikti civil të një vendi tjetër.
Kush janë talebanët?
Talebanët apo “studentët” në gjuhën Pashtu, u shfaqën në fillim të viteve 90 në veri të Pakistanit, pas tërheqjes së trupave sovjetike në Afganistan. Thuhet se për herë të parë kjo lëvizje Pashtun, u shfaq nëpër seminaret fetare – të paguara nga Arabia Saudite – të cilat predikonin një formë të rreptë të Islamit Sunit.
Premtimi me të cilin talebanët erdhën në pushtet – në hapësirat Pashtun, në kapërcyell mes Pakistanit dhe Afganistanit, – qe kthimi i paqes dhe sigurisë, imponuar prej variantit të tyre të rreptë të ligjit islamik apo sharia-s, siç njihet ndryshe
Talebanët u lëvizën prej pushtetit në Afganistan nga forcat e udhëhequra prej Shteteve të Bashkuara më 2001-in.
Grupi pati bisedime direkte me Shtetet e Bashkuara më 2018-n dhe në shkurt të 2020-s, të dyja palët nënshkruan një marrëveshje paqeje në Doha, e cila ngarkonte amerikanët të tërhiqeshin dhe talebanët të ndalnin sulmet ndaj forcave amerikane. Pjesë të tjera të kësaj marrëveshjeje, përfshinin moslejimin al-Kaedës apo ushtarakëve të tjerë, në hapësirat e kontrolluara prej saj, e po ashtu edhe vazhdimin e bisedimeve për paqen kombëtare.
Por, në vitin që pasoi, talebanët vazhduan të shtinin mbi forcat e sigurisë dhe civilët afgane dhe tani që trupat amerikane po tërhiqen pas dy dekadave në afganistan, po mësyjnë krejt Afganistanin, për të marrë sërish pushtetin.
